Fransa’nın en önemli yazarlarından bir ismi öne çıkart­mak istesek kuşkusuz bu isim Balzac olur. Gerçekçi üsluba katkısı, yarattığı karakterler, kusursuz betimleme yeteneği Balzac’ın üzerine bir defa daha düşünmemiz gerektiğini hatırlatıyor. Aynı zamanda romanları için seçtiği konular; para-insan, kadın-erkek, ebeveyn-çocuk, güç-iktidar iliş­kileri, günümüz dünyasını da aydınlatmaya devam ediyor.

Bunlardan biri de 1835 yılında sonlandırdığı ve hâlâ günü­müzde en çok okunan romanı Vadideki Zambak. İnsanlık Komedyası’nın “Taşra
Yaşamından Sahneler” kısmında yer alan Vadideki Zambak için, kısmen de olsa Balzac’ın oto­biyografisi deniyor.

Öyle olmasa dahi çocukluk acıların­dan ve gençlik aşkından izler taşıdığı muhakkak. Yanı sıra Balzac’ın, romanı kaleme almadan önce Indre Vadisi’nde bir süre kalıp nehir boyu yürüdüğü ve yazacağı mekânları keşfe çıktığı biliniyor. Bu da romanın özenle kuruluşuna ve güçlü anlatısına güzel bir örnek.

Vadideki Zambak, “Balzac gerçekçiliği” dediğimiz o üs­lupla karşımıza çıkıyor. Fransız Devrimi’nden sonra toplu­mun dönüşümünü okura aktarıyor. Türkiyeli okur için bir diğer anlamı da bu çevirinin Cemal Süreya’ya ait olması olacaktır. Roman, bizleri gençlikten yetişkinliğe doğru yü­rüyen Felix’in dünyasına davet ediyor.

“Evet, insan bir kere sevmesin, her şey aşka varır ondan sonra, aşka bitişir.”